गुंजन सक्सेना - द कारगिल गर्ल

मागच्या शंभर वर्षांमध्ये झालेल्या प्रगतीमध्ये प्रथम पुरुषांना प्राधान्य दिले गेले व काही वर्षांनी त्या क्षेत्रामध्ये स्त्रियांनीही ही प्रवेश केला. परंतु, हा प्रवेश काही साधा सोपा निश्चितच नव्हता. प्रत्येक स्त्रीला पुरुषांचे वर्चस्व असलेल्या क्षेत्रामध्ये प्रवेश करताना अनेक अडचणींचा सामना करावा लागला होता. त्यातीलच एक क्षेत्र म्हणजे हवाई दल होय. आज भारताच्या स्थलसेना, नौसेना व वायुसेनेमध्ये मोठ्या प्रमाणात स्त्रिया कार्यरत आहेत. परंतु काही दशकांपूर्वी अशी परिस्थिती नव्हती. ती हळूहळू बदलत गेली. पण, ज्या स्त्रियांनी सुरुवातीच्या काळात या क्षेत्रात प्रवेश केला, त्यांना बऱ्याच अडचणींना सामोरे जावे लागले. त्यातीलच एक क्षेत्र म्हणजे भारतीय हवाईदल होय. गुंजन सक्सेना या भारतीय हवाई दलातील पहिल्या पायलट होत्या, ज्यांनी प्रत्यक्ष युद्धामध्ये सहभाग घेतला होता! मागील शतकाच्या अखेरीस झालेल्या भारत पाकिस्तान कारगिल युद्धामध्ये त्यांनी हेलिकॉप्टर पायलट म्हणून प्रत्यक्ष युद्धभूमीवर महत्त्वाची भूमिका पार पाडली होती. त्यांचा जीवनपट दाखविणारा चित्रपट म्हणजे "गुंजन सक्सेना - द कारगिल गर्ल" होय.
लहानपणापासूनच विमानाच्या पायलट होण्याचे स्वप्न घेऊन मोठी झालेली गुंजन ही एक मध्यमवर्गीय मुलगी. दहावी झाल्यानंतर तिने लगेच पायलट होण्यासाठी तयारी चालू केली. परंतु तोवर या क्षेत्रामध्ये एकही महिला कार्यरत नव्हती. अर्थात याच कारणास्तव घरातील लोकांचा तिला विरोध होता. पण वडिलांच्या पाठिंब्यावर तिने पावले टाकायला सुरुवात केली. यातही बऱ्याच अडचणी आल्या. परंतु, त्यातून ती मार्ग काढत गेली. एक दिवस भारतीय हवाई दलामध्ये महिलांना प्रशिक्षण व प्रवेश देण्यासाठी वर्तमानपत्रांमध्ये जाहिरात आली होती. तिने यासाठी अर्ज केला व कठोर परिश्रम करून शेकडो महिलांमधून तीच एकमेव निवडली गेली. शेवटच्या वैद्यकिय परीक्षेमध्ये मात्र उंची कमी व वजन जास्त असल्याच्या कारणावरून तिला प्रवेश नाकारण्यात आला. यावरही तिने मात केली व भारतीय हवाई दलामध्ये तिचा प्रवेश झाला. पूर्णपणे पुरुषांचे वर्चस्व असणाऱ्या क्षेत्रात प्रवेश करताना एक स्त्री म्हणून विविध अडचणी समोर येत होत्या. त्यावर ती मार्ग काढत गेली. प्रत्येक अडचणीला तिने यशाची पायरी बनवली. अनेकांची साथ तिला मिळत होती. तसेच तिचे पाय मागे खेचणारे देखील या प्रवासात तिला भेटले. अखेर पुरुषांच्या बरोबरीने स्त्री देखील पराक्रम गाजवू शकते हे तिने कारगिल युद्धामध्ये दाखवून दिले. अशा कथेचा प्रेरणादायी प्रवास दाखवणारा हा चित्रपट होय.
अनेक ठिकाणी पुन्हा सिनेमॅटिक लिबर्टीचा आधार घेत दिग्दर्शकाने प्रसंग दाखवले आहेत. अर्थात ते कथानकापासून फारसे लांब जात नाहीत. त्यामुळे वेगळे वाटत नाहीत. कथेचा वेग आणि रोमांच राखण्यास दिग्दर्शक यशस्वी झालेला आहे. सर्वसामान्य घरातील युवतींना प्रेरणादायी ठरेल, असाच हा चित्रपट आहे. परंतु गुंजन सक्सेना ही भूमिका करणारी जान्हवी कपूर मात्र अभिनयामध्ये अनेकदा मागे पडल्याचे दिसते. तिच्या ऐवजी आजच्या काळातील एखादी चांगली अभिनेत्री घेता आली असती. त्यामुळे चित्रपट आणखी प्रभावी बनू शकला असता. ही एक गोष्ट वगळता बाकी चित्रपट निश्चितच प्रेक्षणीय आहे.