प्रादेशिक सिनेसृष्टीचा डंका

काल भारतीय राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कारांची घोषणा झाली. यावर्षी बऱ्यापैकी बिगर-हिंदी चित्रपटांनी तसेच कलाकारांनी वाखाणण्याजोगी कामगिरी पुरस्कारांमध्ये केल्याचे दिसून येते. दैनिक सकाळ या मराठी वृत्तपत्रामध्ये प्रसिद्ध झालेल्या या बातमीचे शीर्षक वाचा, "राष्ट्रीय पुरस्कारांत प्रादेशिक सिनेसृष्टीचा डंका". याचा अर्थ बॉलीवूड अर्थात हिंदी भाषिक सिनेसृष्टी वगळता बाकीचे सर्व भाषिक चित्रपट हे प्रादेशिक प्रकारामध्ये त्यांनी मोडल्याचे दिसते. हिंदी बोलणाऱ्यांची आणि समजणाऱ्यांची संख्या भारतामध्ये अधिक असल्याकारणाने हे चित्रपट अधिक कमाई करतात. म्हणूनच अन्य भाषेतील कलाकार देखील हिंदी भाषेमध्ये काम करायला प्राधान्य देतात. याचा अर्थ असा नाही की हिंदी भाषिक चित्रपट म्हणजेच भारतीय चित्रपटसृष्टी होय. 

हिंदी चित्रपट हे केवळ मनोरंजन आणि पैसे कमावण्याच्या दृष्टीनेच बनवलेले असतात. परंतु भारतातील अन्य भाषिक चित्रपटांमध्ये आशयघनता दिसून येते. उत्तम कथा, मांडणी, दिग्दर्शन, संगीत या सर्वच पातळ्यांवर अखिल भारतीय चित्रपट उच्च स्तरावर पोहोचलेला आहे. पण आजही भारतीय चित्रपट म्हणजे हिंदी चित्रपट असे चित्र भारतात आणि जगभरात देखील तयार केले जात असल्याचे दिसते आणि यालाच बिगर-हिंदी भाषिक बहुतांश कारणीभूत आहेत. म्हणूनच एका मराठी वृत्तपत्राला असे शीर्षक बातमीला द्यावेसे वाटले असेल. बिगर-हिंदी भाषिक चित्रपटांना हवा तसा पाठिंबा अजूनही प्रेक्षकांकडून मिळालेला नाही. प्रामुख्याने मराठी, बंगाली, ओडिया, आसामी, गुजराती चित्रपटसृष्टी हिंदी भाषिकांच्या प्रभावामुळे मागे पडल्याचे दिसते. दक्षिण भारतीय चित्रपटसृष्टींमध्ये मात्र प्रेक्षकांच्या पाठिंब्याने अजूनही उत्तम प्रतिसाद असल्याचे दिसून येते.
भारतातल्या प्रत्येक भाषेमध्ये उत्तम चित्रपट तयार होतात. परंतु हिंदीच्या प्रभावामुळे त्यांना प्रेक्षकांसमोर जाण्यासाठी हवे तसे व्यासपीठ मिळत नाही. यास बहुतांश वेळा प्रेक्षकच कारणीभूत आहेत आणि ही परिस्थिती बदलणे हे देखील त्यांच्या हातात आहे.

बाकी पुरस्कार विजेत्या सर्व व्यक्तींचे मनःपूर्वक अभिनंदन!!!

 

---  तुषार भ. कुटे.