मी साउथ इंडियन?

पूर्ण भारतभरातून विविध प्रशिक्षणार्थी माझ्या एका प्रशिक्षण कार्यक्रमांमध्ये सहभागी झाले होते. तीन आठवड्यांच्या या कार्यक्रमात ती पहिला आठवडा संपला. बहुतांश विद्यार्थी आजवर झालेल्या एकंदरीत प्रशिक्षणावर चांगलेच खुश होते. पहिल्या दिवशी माझ्याशी बोलायला घाबरणारे काही विद्यार्थी आता धीटपणे बोलत होते आणि प्रश्नही विचारत होते. अशातीलच एक जण त्या दिवशी मला येऊन भेटला. त्याने इंग्रजीतून विचारले,

“सर तुम्ही साउथ इंडियन आहात का?”

मी त्याला स्मितहास्य करत उत्तर दिले,” नाही मी पुण्याचाच आहे!”

मला त्याच्या या प्रश्नामागचे गमक लक्षात आले. मागच्या आठवडाभरात मी एकदाही हिंदी भाषेचा कुठेही वापर केला नव्हता. पूर्ण प्रशिक्षण शंभर टक्के इंग्रजीमध्ये पार पडले होते. प्रत्येक मुलाला त्यांच्या भाषेतील प्रश्नाला इंग्रजीमध्ये तर्कशुद्ध उत्तरे दिली होती. कदाचित याचमुळे त्याला मी साउथ इंडियन आहे का, हा प्रश्न पडला असावा.

खरंतर केवळ उत्तर भारतीय लोकच स्वतःची भाषा भारतभरात मुक्तपणे वापरतात. आणि महाराष्ट्रात मात्र आपली मराठी सोडून ही भाषा सहजपणे स्वीकारणारे करोडो लोक अस्तित्वात आहेत. याउलट दक्षिण भारतीय त्यांची भाषा आणि इंग्रजी यांचाच प्रामुख्याने वापर करतात. इतरांकडे ते ढुंकूनही पाहत नाहीत. कदाचित याच कारणास्तव त्यांच्या ज्ञानाची पातळी इतरांपेक्षा बऱ्यापैकी वरचढ आहे. ते सुशिक्षित देखील आहेत. ही गोष्ट आपल्या लोकांना कधी समजणार देव जाणे. 

 --- तुषार भ. कुटे